Kwasica alkoholowa ketonowa (AKA) jest chorobą, która rozwija się u osób nadużywających alkoholu. Powoduje ona wzrost ketonów — pewnego kwasu, który jest przez organizm odkładany po rozkładzie tłuszczów we krwi.

Choroba ta najczęściej dotyka osoby dorosłe, mające problemy z nadużywaniem alkoholu. Jednakże znane są również przypadki pojawienia się choroby u osób, które spożywają alkohol sporadycznie.

Każdy, kto przejawia objawy sygnalizujące rozwój choroby, powinny niezwłocznie udać się do lekarza. Powinny zostać przebadane i zdiagnozowane. Dlaczego? Choroba ta sama nie ustąpi. Wręcz przeciwnie. Będzie się ciągle rozwijać i może skutkować nawet śmiercią. Każde niepokojące zmiany w organizmie powinno się konsultować z lekarzem. Jest to stan zagrażający życiu.

Prawidłowe wyniki

U osób zdrowych stężenie ciał ketonowych nie powinno przekraczać poziomu 0,2 mmol/l.

Podczas przebiegu kwasicy ketonowej wyniki stężenia ciał ketonowych z surowicy krwi są znacznie podwyższone. Skutkuje to zaburzeniami czynności metabolicznych naszego organizmu.

Nie trzeba się regularnie badać pod kątem tej choroby, jeżeli nie występują u nas żadne niepokojące nas objawy. Jednakże, gdy tylko się pojawią, opieka lekarska jest potrzebna niezwłocznie.

Objawy kwasicy ketonowej

Do charakterystycznych objawów kwasicy ketonowej zalicza się oddech Kussmaula, czyli czerpanie bardzo głębokich wdechów z wyraźnie zwiększoną ich częstotliwością. Wskutek czego oddech ten jest paradoksalnie płytki i przyspieszony. Jest to jedna z form hiperwentylacji. Innymi nazwami oddechu Kussmaula jest oddech goniącego psa oraz oddech kwasiczy.

W przypadku, gdy mamy do czynienia z oddechem Kassmaula, wydychaniu powietrza towarzyszy bardzo charakterystyczny, kwaśny i ostry zapach, przypominający zapach acetonu. Jest to związane z nadmierną produkcją ciał ketonowych, które organizm próbuje usunąć z organizmu za pośrednictwem płuc.

Żadnych problemów z oddychaniem nie powinno się bagatelizować. Układ oddechowy pełni kluczową rolę dla życia.

Objawy kwasicy ketonowej są dość charakterystyczne, szczególnie ten zapach, który przy innych chorobach nie występuje.

Inne objawy:

Oddech Kassmaula nie jest jednak jedynym objawem, jakiego można się spodziewać przy kwasicy alkoholowej ketonowej. Zaobserwować można również inne, takie jak:

• częstsze oddawanie moczu i towarzysząca temu potrzeba opróżnienia pęcherza, nawet wtedy, gdy jest pusty,
• ciągły ból brzucha (różnych części jamy brzusznej),
• przewlekłe zmęczenie,
• uczucie ogólnego osłabienia organizmu,
• senność,
• suchość w jamie ustnej,
• odwodnienie organizmu,
• ciągłe uczucie pragnienia (spowodowane dwoma powyższymi objawami),
• rumieniec kwasiczy, czyli mocne i stałe zaczerwienienie policzków,
• zaburzenie świadomości i ogólnego poczucia dobrostanu psychicznego. Wynika to z tego, że ciała ketonowe mają toksyczny wpływ na mózg.

Podczas kwasicy ketonowej nie zawsze muszą pojawić się wszystkie te powyższe objawy. Może pojawić się tylko kilka z nich.

Każdy z objawów, chociażby pojedynczy powinien być dla nas sygnałem alarmującym. Nie wolno ich bagatelizować, ponieważ skutki mogą być dla nas tragiczne.

Kiedy do specjalisty?

Nieustępujące objawy powinny być już nie samym sygnałem alarmującym, a bodźcem, aby udać się na kontrolę lekarską, czy też aby wezwać pomoc. Często zdarza się, że cukrzyca typu pierwszego zostaje zdiagnozowana, właśnie w następstwie pojawienia się i przebiegu kwasicy ketonowej.

Jeżeli chodzi zaś o osoby z wcześniej zdiagnozowaną cukrzycą, powinny one bacznie obserwować swój stan zdrowia. Gdy zauważą u siebie już pierwsze i pojedyncze niepokojące symptomy, warto aby udały się jak najszybciej do specjalisty.

Cukrzykom, którzy nie nadużywają napoi wysokoprocentowych nie grozi kwasica ketonowa alkoholowa, ale jej zwykła trochę łagodniej przebiegająca odmiana. Ona również jest bezpośrednim zagrożeniem dla zdrowia i życia człowieka. Jednak można ją wyleczyć w mniej inwazyjny sposób.

Na korzyść działa też to, że osoby chorujące na cukrzycę są przeważnie wyczulone na punkcie jakichkolwiek zmian w swoim organizmie. Po pomoc statystycznie zgłoszą się szybciej, niż osoby nie chorujące na cukrzycę. Szybka reakcja i leczenie znacznie zwiększą szanse nie pozostawienia żadnych trwałych, niekorzystnych zmian zdrowotnych.

Często jednak objawy te są ignorowane i tłumaczone w nieprawidłowy sposób, np. poprzez niestrawności, czy też zapalenie pęcherza. Ludzie mają niestety tendencję do ignorowania pojedynczych symptomów choroby. Myślą, że „samo przejdzie”. Przy tym schorzeniu jest to bardzo błędne myślenie, które może być tragiczne w skutkach.

Przyczyny kwasicy ketonowej

Przyczynami kwasicy ketonowej jest nadmierne spożywanie alkoholu wraz z jednoczesnym głodzeniem się. Oczywiście nie musi to być świadome głodzenie się. Po prostu osoby będące w ciągu alkoholowym z reguły nie dbają o odpowiednie odżywianie się.

Osoba, która nieustannie pije napoje wysokoprocentowe, a jednocześnie nie dostarcza do organizmu odpowiedniego wyżywienia, a co za tym idzie witamin, węglowodanów, tłuszczów itd. sama się naraża. Są to niezbędne składniki, aby wszystkie organy wewnętrzne mogły pracować prawidłowo.

Narażone są także osoby, które dopiero co skończyły z piciem napoi wysokoprocentowych. Ich organizm musi poradzić sobie z uzupełnieniem braków, jakie pojawiły się podczas picia alkoholu. Jest to proces długotrwały i nie każdy organizm jest na tyle silny, aby sobie z tym poradzić samodzielnie i w krótkim czasie. Wtedy również istnieje ryzyko kwasicy ketonowej.

Inne przyczyny:

Innymi czynnikami sprzyjającymi rozwinięciu się tej choroby są m.in:

• cukrzyca,
• niektóre zażywane leki,
• chroniczne głodzenie się,
• przedłużające się biegunki oraz wymioty, skutkujące również odwodnieniem się organizmu,
• nadczynność tarczycy,
• długotrwały i ciężki wysiłek fizyczny, którego skutkiem jest wycieńczenie organizmu,
• dieta zbyt uboga w tłuszcze,
• dieta zbyt uboga w węglowodany.

Leczenie kwasicy ketonowej

Chorobę tę zazwyczaj leczy się poprzez hospitalizację. Leczenie to przede wszystkim nawodnienie dożylne, czyli podawanie kroplówek z różnymi wspomagającymi nasz organizm substancjami. Takiego leczenia nie jesteśmy w stanie przeprowadzić samodzielnie w domu.

Po przejściu choroby i zażegnaniu kryzysu pacjent, który wraca do domu jednak nie ma łatwo. Musi zadbać o odpowiednie odżywianie się i przede wszystkim natychmiast przestać spożywać alkoholu. Czas rekonwalescencji powinien być spokojny, organizm musi się wyciszyć, nabrać sił i nauczyć się prawidłowo pracować na nowo. To wymaga czasu, cierpliwości i wytrwałości w trzymaniu się ścisłej diety.

Powinno się również regularnie badać i kontrolować wyniki. Choroba może powrócić ze zdwojoną siłą.

Kwasica metaboliczna

Kwasica metaboliczna, znana jest również pod nazwą kwasicy nieoddechowej. Schorzenie to polega na zmniejszeniu pH krwi poniżej 7,35. Spowodowane jest to pierwotnym spadkiem stężenia HCO^3.

Jest to choroba poważna, aczkolwiek nie nieuleczalna i nie aż tak niszcząca nasz organizm, jak odmiana kwasicy ketonowej alkoholowej.

Może dotknąć każdego, jednakże najbardziej narażone są osoby z chorobami współistniejącymi. Najczęściej dotyka osoby chorujące na cukrzycę.

Co ciekawe niezdiagnozowani jeszcze cukrzycy, po przejściu tej choroby, prawdopodobnie staną się zdiagnozowanymi cukrzykami.

Prawidłowe wyniki

U osób zdrowych pH krwi wynosi 7,35-7,45. Takie stałe pH krwi, które nie przekracza tych wartości, zapewnia optymalny przebieg procesów w organizmie. Jest niezbędne dla zachowania równowagi wszystkich procesów wewnętrznych.

Utrzymanie stałego pH krwi i innych płynów ustrojowych jest kluczowe i możliwe dzięki kilku mechanizmom. Największą rolę mają układy buforowe krwi i tkanek oraz prawidłowa wentylacja pęcherzykowa w płucach. Nerki również odgrywają kluczową rolę.

Objawy kwasicy metabolicznej

Główne objawy kwasicy metabolicznej, tak jak w przypadku kwasicy ketonowej, to przede wszystkim nieprawidłowy, płytki oddech.

Jest on szybszy i głębszy, przypomina trochę dyszenie. Na szczęście jest to n tyle charakterystyczny i niepokojący objaw, że w miarę możliwości szybko zareagować i udać się po pomoc do specjalisty.

Ten objaw, tj. płytki oddech, jako pierwszy powinien być dla nas sygnałem alarmowym, aby udać się do lekarza. Jest najrzadziej spotykany i niepokojący. Wszystkie inne są też objawami innych chorób, jednakże żadnych nie można ignorować. W przypadku pojawienia się jakiegokolwiek symptomu powinniśmy zgłosić się do specjalisty.

Nie można bagatelizować problemu. Objawy kwasicy metabolicznej będą się tylko nasilać i niszczyć nas od środka.

Inne objawy:

Objawy kwasicy metabolicznej różnią się nieco od objawów kwasicy ketonowej. Dlatego diagnoza nie powinna być tu żadnym problemem. Oto lista pozostałych objawów, które rzadziej od płytkiego oddechu pojawiają się przy tym schorzeniu:

• ból i zawroty głowy,
• nudności i spowodowane nimi wymioty,
• senność, ospałość i ogólny brak sił,
• ból brzucha,
• zaburzenia świadomości i równowagi.

Przyczyny kwasicy metabolicznej

Wśród najczęstszych przyczyn wyróżniamy źle zbilansowaną i nagle wprowadzoną dietę. Każda dieta wprowadzana do naszego życia powinna być przemyślana. Najlepiej poprosić specjalistę o pomoc przy jej doborze. Dieta powinna być również wprowadzana stopniowo, tak aby nasz organizm miał czas na przyzwyczajenie się do nowych warunków.

Jednakże istnieją również inne przyczyny, takie jak m.in.:

• choroby przewlekłe, np. cukrzyca typu pierwszego oraz cukrzyca typu drugiego,
• choroby cewek nerkowych oraz inne choroby nerek,
• zatrucie alkoholem etylowym, ale także metylowym, tu już mowa o odmianie kwasicy ketonowej alkoholowej,
• zatrucie glikolem etylenowym i salicynami,
• nieustępująca biegunka spowodowana nadużywaniem leków przeczyszczających, która wypłukuje z organizmu ważne substancje, nie dając im szansy na regenerację.

Leczenie kwasicy metabolicznej

Niestety, nie jest to schorzenie, które leczy się łatwo, ale leczy się je łatwiej niż kwasicę ketonową alkoholową.

W przypadku osób chorych na cukrzycę lub osób z przewlekłymi biegunkami, na pewno pomocne będą rygorystyczne diety. Jednakże, wprowadzane stopniowo i rozsądnie. Warto ograniczyć takie produkty, które mogą mieć niekorzystny wpływ na równowagę kwasowo-zasadową.

Są to sery, słodycze, jajka, masło, ryż, ziemniaki, kawa, kasza jęczmienna.

W przypadku osób niechorujących na powyżej wymienione choroby nie obejdzie się bez specjalistycznego leczenia i przeprowadzenia wielu badań, które mają na celu znaleźć źródło problemu.

U cukrzyków sytuacja jest o tyle prostsza, że jest to choroba, którą można przewidzieć. Podczas gdy cukrzyk zgłosi się do opieki medycznej z objawami kwasicy metabolicznej, szybciej powinno się ją zdiagnozować.

U osób względnie zdrowych, bez zdiagnozowanej cukrzycy, proces znalezienia problemu może się przedłużyć. Niezbędna będzie także większa ilość badań do wykonania.

W najcięższych przypadkach natychmiastowo wprowadzone jest nawadnianie dożylne organizmu oraz (rzadziej) dializy. Osoby dotknięte sporym i nagłym pojawieniem się objawów lub osoby, które zwlekały z zapisaniem się do lekarza, będą dochodzić do siebie dużo wolniej, niż osoby czujne. Najważniejsza jest szybka reakcja. Pozwoli to uniknąć późniejszej hospitalizacji.

Podsumowanie

Z każdym niepokojącym objawem niezwłocznie należy udać się do lekarza. Nie bagatelizujmy sygnałów alarmowych, wysyłanych przez nasz organizm. Im szybciej zostaniemy zdiagnozowani, tym szybciej będzie można wprowadzić odpowiednie leczenie.

Szczególnie zwracajmy uwagę na niepokojący płytki oddech. Trzymajmy się wyznaczonych diet, przestrzegajmy ich i nie wprowadzajmy żadnych zmian na własną rękę.

Porównanie tych dwóch odmian kwasicy – ketonowej alkoholowej z metaboliczną – pokazuje nam, jak różnie choroba może przebiec, ze względu na nasze nawyki. Alkohol znacząco pogarsza sprawę. Demoluje organizm, a przebieg choroby jest cięższy. Osoby nie pijące napoi wysokoprocentowych przechodzą łagodniejszą odmianę tej choroby.